امیران برق | فروشگاه سیم و کابل ساختمانی و شبکه توزیع 
کابلهای افشان و مفتولی از پرکاربردترین انواع سیم و کابل برق هستند که مصارف خانگی و صنعتی دارند؛ اما تفاوت کابل افشان و مفتولی چیست و چطور باید کابل مناسب را انتخاب کنیم؟! اگر با تفاوت کابل افشان و مفتول آشنا نیستید و نمی‌دانید هر کدام چه کاربردی دارند، در ادامه همراه ما باشید تا با مشخصات این کابل‌ها بیشتر آشنا شویم.
کابل افشان چیست؟
کابل افشان یا کابل نرم یک کابل برق انعطاف‌پذیر است که از دو تا چند سیم ظریف و تک رشته افشان تشکیل می‌شود. سیم‌های تشکیل‌دهنده این کابل کاملا نازک و ظریف هستند و همین موضوع باعث انعطاف‌پذیری کابل شده است.
ساختار این کابل‌ها از هادی، عایق و روکش تشکیل شده و دارای هادی کلاس 5 یا هادی کلاس 6 هستند؛ نوع عایق در آنها نیز می‌تواند پی وی سی، XLPE و… باشد. کابلهای افشان به دلیل انعطاف‌پذیری بالایشان در فضاهایی که نیاز به پیچش یا حرکت کابل وجود دارد، کاربردی هستند و معمولا برای فواصل کوتاه استفاده می‌شوند.
کابل مفتولی چیست؟
کابل مفتولی یا کابل خشک، برخلاف کابل نیمه افشان و افشان، انعطاف‌پذیری پایینی دارد. این کابل‌ها از به هم تابیده شدن یک یا چند رشته سیم مفتولی به همراه عایق و روکش تشکیل می‌شوند و دارای هادی مس یا آلومینیوم هستند؛ عایق و روکش آنها نیز می‌تواند متنوع باشد.
کابلهای مفتولی یا کابلهای جامد در انواع تک رشته تا چند رشته طراحی می‌شوند و معمولا از آنها در شبکه‌های توزیع یا شبکه‌های فشار قوی استفاده می‌شود. این کابل‌ها برای فضاهایی که به پیچش و حرکت کابل نیاز است، مناسب نیستند؛ اما به واسطه استحکام و مقاومت بالای خود در سیستم‌های توزیع برق، سیم‌کشی داخل تابلوها، استفاده به عنوان سیم ارت داخل کانال‌ها و… کاربردی هستند.
تفاوت کابل افشان و مفتولی چیست؟
حالا که تصویر درست‌تری از کابلهای نرم و خشک دارید، به سراغ تفاوت کابل افشان و مفتول می‌رویم. این کابل‌ها را می‌توان هم از نظر مشخصات ظاهری و هم مشخصات فنی با یکدیگر مقایسه کرد.
در جدول زیر تفاوت این دو نوع کابل را به صورت کلی می‌بینید. در ادامه هر یک از این تفاوت‌ها را بررسی می‌کنیم.
| ویژگی | کابل مفتولی | کابل افشان |
|---|---|---|
| انعطاف‌پذیری | کم | زیاد |
| حرکت الکترون‌ها | سطح خارجی‌هادی | سطح خارجی هر رشته |
| مقاومت اهمی | زیاد | کم |
| استحکام فیزیکی | زیاد | کم |
| ساختار | هادی مفتولی جامد | چند رشته سیم افشان |
| کاربرد | انتقال جریان با ولتاژ و شدت بالا | انتقال جریان با ولتاژ و شدت پایین |
| سطح ولتاژ | بالا | پایین |
| قیمت | ارزان | نسبتا گران |
میزان انعطاف پذیری
یکی از تفاوت‌های اساسی بین کابلهای مفتول و افشان، در انعطاف‌پذیری آنهاست.
کابلهای افشان نسبت به کابلهای مفتولی انعطاف‌پذیری بیشتری دارند. این موضوع به دلیل شکل رشته‌های کابل افشان و نوع هادی به کار رفته در آنهاست. سیم‌های نازک و ظریف در کابلهای افشان به صورت مارپیچ به هم پیچیده شده‌اند و هادی این نوع کابل‌ها کلاس 5 یا کلاس 6 است. در حالی که کابلهای مفتولی از هادی کلاس 2 برخوردار هستند که نسبت به هادی کابلهای افشان، خشک‌تر و ضخامت آن نیز بیشتر است.
به همین دلیل کابلهای افشان می‌توانند به راحتی خم شده و در محیط‌هایی با پیچ‌وخم زیاد استفاده شوند؛ اما کابلهای مفتولی اغلب زمانی به کار می‌روند که نیاز به پیچش کابل وجود ندارد.
حرکت الکترون‌ها
حرکت الکترونی در هادی کابلهای مفتولی و افشان متفاوت است. همان طور که احتمالا می‌توانید حدس بزنید، حرکت الکترون‌ها در رشته‌های نازک افشان بیشتر است. دلیل این پدیده، بیشتر بودن سطح خارجی هادی در کابل مفتولی است. در فلزات با سطح خارجی زیاد، الکترون‌ها به میزان کمتری می‌توانند در طول هادی حرکت کنند. بدیهی است که این موضوع می‌تواند روی رسانایی این دو نوع کابل هم تاثیر بگذارد.
مقاومت اهمی
تفاوت در حرکت الکترونی سیم و کابل افشان و مفتولی تفاوت‌های زیادی را بین این دو نوع سیم ایجاد می‌کند. تنها یکی موارد قابل اشاره، فرق کابل افشان و مفتول در مقاومت اهمی آنهاست.
مقاومت اهمی یک کابل، میزان مقاومت آن در برابر جریان الکتریکی است. از جایی که نوع هادی در کابلهای جامد نسبت به کابلهای نرم متفاوت است، باید انتظار تفاوت در مقاومت اهمی این کابل‌ها هم داشته باشیم. به طور کلی مقاومت اهمی با سطح مقطع کابل رابطه معکوس دارد. حال آن که سطح مقطع در کابلهای مفتولی بیشتر است؛ در نتیجه مقاومت اهمی یا الکتریکی این کابل‌ها نیز بیشتر خواهد بود. مقاومت اهمی میزان رسانایی کابل را نشان می‌دهد و هرچه کمتر باشد، رسانایی بیشتر و افت ولتاژ در فواصل کمتر می‌شود.
مقاومت فیزیکی و استحکام
تفاوت کابل افشان و مفتول را می‌توان در میزان استحکام یا مقاومت آنها نسبت به تنش‌های فیزیکی و محیطی هم بررسی کرد. انواع سیم و کابل مفتولی را بیشتر در داخل دیوار یا به صورت دفن در داخل خاک به کار می‌برند؛ بنابراین این کابل‌ها باید استحکام بیشتری داشته باشند.
کابلهای افشان ساختار ظریف‌تری دارند و در برابر فشار، سایش، کشیدگی، خوردگی، ضربه و سایر عوامل محیطی نسبت به کابلهای مفتولی حساس‌تر هستند. این موضوع باعث طول عمر کمتر کابلهای افشان نسبت به کابلهای مفتولی شده است.
ساختار کابل‌ها
به صورت کلی تمامی کابلهای برق از هادی، عایق و روکش تشکیل می‌شوند؛ اما نوع هادی، نوع عایق و نوع روکش در کابلهای افشان و مفتولی متفاوت است. هادی کابلهای مفتولی معمولا تک رشته و ضخیم است؛ به همین دلیل برای نام‌گذاری این کابل‌ها از واژه «مفتول» استفاده می‌کنند. اما هادی در کابلهای افشان از چندین سیم به هم تابیده شده‌ی ظریف تشکیل می‌شود که باعث نرم بودن کابل شده است.
تفاوت دیگری که در ساختار این کابل‌ها می‌توان دید مربوط به سطح مقطع است. انواع کابل مفتولی استاندارد، سطح مقطع کوچک‌تری نسبت به کابلهای افشان دارند و جریان کمتری را با مقاومت اهمی بیشتری منتقل می‌کنند. سطح مقطع کابلهای مفتولی معمولا بین 1.5 تا 240 میلیمتر است؛ درحالی‌که در کابلهای افشان سطح مقطع می‌تواند متغیر باشد.
از نظر عایق و روکش نیز معمولا در کابلهای مفتولی از عایق‌ها و روکش‌های مقاوم‌تری استفاده می‌شود. چراکه این کابل‌ها نیاز به انعطاف ندارند و مقاومت آنها در محیط مهم است.
ولتاژ نامی کابل‌ها
سطح ولتاژی که کابل پشتیبانی می‌کند، دیگر تفاوت کابل افشان و مفتولی است. به طور کلی کابلهای مفتولی می‌توانند ولتاژهای بالاتری را تحمل کنند و بیشتر این کابل‌ها در دسته کابل فشار قوی و متوسط قرار می‌گیرند. ولتاژ اسمی در کابلهای مفتولی می‌تواند 300 تا 500 ولت یا 450 تا 750 ولت باشد.
در طرف مقابل، اغلب کابلهای افشان در دسته کابل فشار متوسط و کابل قدرت قرار می‌گیرند که ولتاژ اسمی آنها معمولا 300 تا 500 ولت است.
کاربرد کابل‌ها
با توجه به تفاوتی که در ساختار و مشخصات کابلهای افشان و مفتولی وجود دارد، کاربرد این کابل‌ها نیز متفاوت است.
کابلهای مفتولی برای انتقال جریان‌هایی با ولتاژ و شدت بالا مناسب هستند. این کابل‌ها در تاسیسات برق ساختمان‌ها، شبکه‌های توزیع برق، شبکه‌های صنعتی، سیستم‌های برق‌رسانی ماشین‌آلات و کارخانه‌ها، تابلو برق و… استفاده می‌شوند. در حالی که کابلهای افشان اغلب در سیستم‌های روشنایی، برق‌کشی ساختمان، تجهیزات الکترونیکی مختلف، لوازم خانگی و… کاربرد دارند.
قیمت کابل‌ها
در نهایت آخرین تفاوت کابل افشان و مفتولی مربوط به قیمت این کابل‌هاست. در بازار معمولا کابلهای مفتولی از کابلهای افشان ارزان‌تر هستند. پایین بودن قیمت این کابل‌ها به دلیل هزینه کمتر تولید کابلهای مفتولی و همچنین کاربرد محدودتر این دسته از کابل‌هاست. کابلهای افشان به دلیل ساختار پیچیده‌تر و کاربردهای متنوع خود که تقاضای بیشتری در بازار دارد، قیمت بیشتری دارند.
کابل افشان بهتر است یا کابل مفتولی؟
کابلهای مفتولی و افشان هر کدام مزایا و معایب خاص خودشان را دارند. انتخاب نوع کابل مناسب به عوامل مختلفی مانند ولتاژ و شدت جریان مورد نیاز، محیط استفاده و بودجه شما بستگی دارد.
اگر نیاز به کابل با انعطاف‌پذیری بالا دارید و سطوح ولتاژ پایینی از جریان را منتقل می‌کنید، کابلهای افشان ممکن است انتخاب مناسبی باشند. از طرف دیگر، اگر مقاومت کابل در برابر خطرات محیطی اهمیت دارد یا نیاز دارید کابل، سطوح ولتاژ بالاتری را منتقل کند کابلهای مفتولی برای پروژه شما مناسب‌تر هستند.
حالا که تفاوت کابل افشان و مفتول را می‌دانید، انتخاب درست‌تری خواهید داشت. البته کارشناسان ما در امیران برق نیز شما را برای انتخاب بهترین کابل متناسب با نوع پروژه‌تان راهنمایی می‌کنند. کافی است با ما تماس بگیرید و از نحوه سفارش و قیمت کابل افشان و مفتولی مطلع شوید.
